اتحاد استراتژیک روسیه و چین؛ خطری برای منافع غرب؟

در اجلاس اخیر سازمان همکاری شانگهای (SCO) که در چین برگزار شد، روسیه و چین بار دیگر نشان دادند که در مسیر تقویت روابط دوجانبه و مقابله با نفوذ ایالات متحده مصمم هستند. ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ در کنار رهبران حدود ۲۰ کشور غیرغربی، از جمله هند، دیدارهایی داشتند که پیام روشنی به غرب ارسال کرد: تهدیدها و تحریم‌ها نه‌تنها مانع همکاری نمی‌شوند، بلکه اتحاد کشورهای ضدغرب را تقویت می‌کنند.

در این اجلاس، توافقاتی در حوزه‌های مختلف از جمله نظامی، صنعتی و انرژی اعلام شد. مهم‌ترین آن‌ها، امضای تفاهم‌نامه‌ای الزام‌آور برای پیشبرد پروژه خط لوله گاز «قدرت سیبری ۲» بود؛ طرحی عظیم برای انتقال گاز طبیعی از سیبری روسیه به چین از طریق مغولستان. این توافق بین شرکت گازپروم روسیه و شرکت ملی نفت چین (CNPC) امضا شد و نشان‌دهنده تغییر جهت استراتژیک روسیه در صادرات انرژی است.

پس از تحریم‌های گسترده غرب و از دست دادن بازار اروپا به‌دلیل جنگ اوکراین، روسیه به‌دنبال جایگزینی برای مشتریان انرژی خود است. گازپروم که برای نخستین‌بار در بیش از دو دهه زیان‌ده شده، اکنون چشم امید به شرق دوخته است. با این حال، علیرغم امضای تفاهم‌نامه، مسائل کلیدی مانند قیمت گاز و نحوه تأمین مالی پروژه هنوز حل‌نشده باقی مانده‌اند.

در حالی که روسیه این پروژه را بزرگ‌ترین طرح صنعت گاز جهان معرفی کرده، چین هنوز تأیید نهایی خود را اعلام نکرده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اجرای این خط لوله ممکن است سال‌ها یا حتی دهه‌ها طول بکشد. خود مدیرعامل گازپروم اذعان کرده که هنوز درباره قیمت و تأمین مالی مذاکراتی صورت نگرفته است.

با وجود ابهامات فراوان، یک نکته روشن است: همکاری استراتژیک روسیه و چین، به‌ویژه در حوزه انرژی، در حال تعمیق است. پذیرش محموله‌های پروژه LNG قطب شمال روسیه توسط چین، که تحت تحریم‌های آمریکا و اروپا قرار دارد، نشان می‌دهد پکن دیگر از پیامدهای تحریم‌ها واهمه‌ای ندارد. این اتحاد نوظهور، تهدیدی جدی برای منافع ایالات متحده محسوب می‌شود و شاید زمان آن رسیده باشد که واشنگتن در محاسبات خود تجدیدنظر کند.