اقتصادهای آسیا نسبت به شوکهای خارجی در تجارت آسیبپذیرتر از سایر مناطق هستند، اما در زمان افزایش عدمقطعیتهای اقتصادی جهانی، قیمت پایین نفت میتواند به نفع مالی دولتهای این کشورها باشد.
این منطقه، که بزرگترین واردکننده نفت خام جهان و بازار صادراتی اصلی کشورهای تولیدکننده نفت – از خاورمیانه تا روسیه – به شمار میآید، ممکن است کاهش اخیر قیمت نفت به حدود ۶۰ دلار را بهعنوان نقطه امیدی در نظر بگیرد. هزینه واردات نفت خام در حال کاهش است و همین امر باعث افزایش سطح واردات نفت در اقتصادهای بزرگ آسیایی شده است. با این حال، به نظر میرسد این واردات بالا بیشتر ناشی از خرید فرصتطلبانه و انبارسازی نفت باشد تا نشانهای از بازگشت تقاضای واقعی برای نفت.
علاوه بر این، حتی قیمت نفت در بازه ۵۰ تا ۶۰ دلار برای هر بشکه نیز نمیتواند آسیای تحت تأثیر شدید سیاستهای تجاری ایالات متحده را از رکود نجات دهد. کشورهای آسیایی بیشترین تعرفهها – که فعلاً تا اوایل ژوئیه به حالت تعلیق درآمدهاند – را از سوی رئیسجمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، متحمل شدند. چین و آمریکا در آخر هفته گذشته مذاکرات تجاری مقدماتی را آغاز کردند که هر دو کشور آن را «پیشرفتآمیز» توصیف کردند.
سایر اقتصادهای آسیایی نیز برای کاهش تعرفهها در مذاکرات تجاری خود با آمریکا، در حال تعهد به افزایش واردات انرژی از ایالات متحده هستند.
به عنوان مثال، اندونزی، بزرگترین اقتصاد آسیای جنوب شرقی، برنامه دارد واردات سوخت خود از سنگاپور را کاهش داده و محصولات پالایشی بیشتری از آمریکا تأمین کند، زیرا این کشور به دنبال مذاکره برای کاهش تعرفهها با ایالات متحده است.
«این موضوع فقط مربوط به قیمت نیست، بلکه مسائل ژئوپلیتیکی هم مطرح است. ما نیاز به توازن با سایر کشورها داریم،» وزیر انرژی اندونزی، باهلیل لحادالیا، روز جمعه گفت.
نشانههایی از افزایش واردات نفت به آسیا در هفتههای اخیر مشاهده شده، اما عدمقطعیتهای تجاری و اقتصادی همچنان بر تصمیمات اقتصادی و تجاری در اقتصادهای نوظهور بزرگ منطقه سایه افکندهاند.
هند واردات نفت از آمریکا را افزایش داده و همچنین واردات نفت خام از روسیه را هم بالا برده است، زیرا قیمت نفت شاخص اورال روسیه به زیر سقف ۶۰ دلار برای هر بشکه رسیده و این امکان را فراهم کرده تا نفتکشهای غیرتحریمی بیشتری نفت روسیه را حمل کنند.
در حالی که درآمدهای نفتی روسیه و واردکنندگان بزرگ خاورمیانه کاهش یافته، واردکنندگان از مزیت پرداخت کمتر برای نفت خام بهرهمند شدهاند.
با این حال، تقاضا چندان بالا به نظر نمیرسد، بهویژه در چین که بزرگترین واردکننده نفت خام در جهان است. واردات نفت چین در ماه آوریل نسبت به سال گذشته برای اولینبار در سال جاری افزایش یافت. با این حال، عمده دلایل افزایش خرید نفت چین به نظر میرسد قیمت ارزان نفت از روسیه و ایران باشد. برآوردهای ستوننویس رویترز، کلاید راسل، نشان میدهد که چین احتمالاً بیش از یک میلیون بشکه در روز از نفت وارداتی خود در آوریل را ذخیرهسازی کرده است.
ذخیرهسازی نفت ممکن است ادامه یابد، اگرچه عرضه اخیر نفت ارزان ایرانی به پالایشگاههای مستقل چینی موسوم به "تیپاتها" به دلیل تحریمهای آمریکا علیه دو پالایشگاه مستقل مختل شده است. این پالایشگاهها با مشکلاتی در تأمین نفت ارزان ایرانی مواجه شدهاند و برخی دیگر نیز برای جلوگیری از تحریمهای احتمالی، خرید خود از ایران را متوقف کردهاند، به گفته دو فعال تجاری به رویترز در هفته گذشته.
«عدمقطعیت و قیمت پایین نفت باعث افزایش ذخیرهسازی تهاجمی توسط شرکتهای بزرگ چینی شده، در حالی که واردات نفت تحریمی همچنان نزدیک به سطوح رکوردی باقی مانده است،» اما لی، تحلیلگر ارشد بازار در وورتکسا، هفته گذشته گفت.
در سایر نقاط آسیا، خرید نفت ارزان میتواند فشارهای مالی ناشی از سیاستهای تجاری ایالات متحده را کاهش دهد.
با این حال، صندوق بینالمللی پول (IMF) در ماه گذشته چشمانداز اقتصادهای آسیایی را در کوتاهمدت کاهش داد و اعلام کرد که «منطقه آسیا-اقیانوسیه به شدت در معرض شوکهای تجاری قرار دارد و نسبت به سایر مناطق، شوکهای شدیدتری را تجربه میکند.»
پیشبینی رشد تولید ناخالص داخلی چین برای سال ۲۰۲۵ نیم درصد کاهش یافت و به ۴.۰٪ رسید، در حالی که پیشبینی رشد هند نیز با کاهش ۰.۳ درصدی به ۶.۲٪ رسید. همچنین اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین و ویتنام در جنوب شرقی آسیا نیز نسبت به پیشبینی اکتبر ۲۰۲۴ صندوق بینالمللی پول، کاهش در چشمانداز رشد اقتصادی خود را تجربه کردهاند.