بازگشت قدرتمند اوپک: بازی بلندمدت در بازار جهانی نفت

اوپک موضعی مطمئن نسبت به آینده تقاضای نفت اتخاذ کرده است. دبیرکل این سازمان، هيثم الغيص، اخیراً اعلام کرده که هیچ نقطه اوجی برای تقاضا در افق دیده نمی‌شود. با ادامه رشد جمعیت جهانی، تقاضا نیز افزایش خواهد یافت و اوپک خود را به‌عنوان تثبیت‌کننده بلندمدت عرضه مطرح کرده است. افزایش اخیر تولید توسط اوپک پلاس، برخلاف پیش‌بینی برخی کارشناسان، منجر به کاهش قیمت نفت نشده است، چرا که تقاضای قوی و عدم قطعیت‌های جهانی، از جمله نگرانی از سیاست‌های تجاری ترامپ و تنش‌های ژئوپلیتیکی، به حمایت از قیمت‌ها ادامه داده‌اند. این گروه بازی بلندمدتی را دنبال می‌کند و با دقت عرضه را برای متعادل‌سازی بازار تنظیم می‌کند بدون اینکه قیمت‌ها را تضعیف کند.

تصمیم به لغو کاهش تولیدهایی که در سال ۲۰۲۲ اتخاذ شده بودند، تفاسیر مختلفی را برانگیخته است. برخی معتقدند این اقدام تلاشی برای ضربه زدن مجدد به شیل آمریکا است؛ برخی دیگر آن را واکنشی ضروری به کاهش‌هایی می‌دانند که در افزایش قیمت نفت ناکام ماندند. نظریه‌های سیاسی نیز مطرح شده‌اند که بر اساس آن‌ها عربستان ممکن است در تلاش برای همسویی با منافع خاصی در آمریکا باشد. با این حال، صرف‌نظر از انگیزه‌ها، افزایش عرضه اوپک منجر به سقوط قیمتی که پیش‌بینی شده بود نشده، چرا که عوامل غیر اوپکی مانند آتش‌سوزی‌های کانادا، تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه، و تنش‌های مداوم بین آمریکا و چین به‌طور مستقل از قیمت‌ها حمایت می‌کنند.

کارشناسان بر این باورند که اوپک اکنون اولویت را به سهم بازار داده است، پس از سال‌هایی که با محدود کردن تولید، میدان را به رقبا واگذار کرده بود. فرانسیسکو بلانچ از بانک آمریکا وضعیت فعلی را «جنگ قیمتی بلند و سطحی» توصیف کرده که در آن عربستان سعودی به‌ویژه صنعت شیل آمریکا را هدف گرفته است، صنعتی که با وجود مقاوم‌تر شدن، هنوز نسبت به کاهش قیمت‌ها آسیب‌پذیر است. همچنین، انسجام درونی اوپک یکی دیگر از عوامل زمان‌بندی افزایش تولید بوده است؛ عدم پایبندی برخی اعضا به کاهش تولید قبلی موجب ایجاد تنش شده بود و بازگشت تدریجی به تولید کامل به‌عنوان راهی برای حفظ توازن درونی و جلوگیری از آشفتگی بازار در نظر گرفته شده است.

علاوه بر پایداری تقاضا و عوامل ژئوپلیتیکی، کاهش اکتشافات جدید نفتی خارج از اوپک نیز به نفع این گروه عمل می‌کند. طبق گزارش گلدمن ساکس، میزان کشفیات نفتی غیرشیل در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی کاهش یافته و این باور دیرینه را زیر سوال برده که عرضه خارج از اوپک می‌تواند بر آن غلبه کند. در همین حال، آژانس بین‌المللی انرژی همچنان پیش‌بینی کاهش تقاضا را به دلیل رشد خودروهای برقی مطرح می‌کند، گرچه الگوهای واقعی مصرف – به‌ویژه در چین – خلاف این را نشان می‌دهند. در چنین شرایطی، بهترین استراتژی اوپک شاید صبر باشد تا نیروهای بازار و تحولات سیاسی جایگاه آن را به‌عنوان تثبیت‌کننده جهانی نفت تقویت کنند.