چین بی صدا در حال باز کردن مسیر تجاری جدید به اروپاست

مرز لهستان با بلاروس پس از حدود دو هفته تعطیلی، در پی رزمایش مشترک Zapad-2025 میان روسیه و بلاروس، مجدداً بازگشایی شد؛ اقدامی که با نقش‌آفرینی پشت‌پرده اما مهم چین همراه بود.

در نخستین دقایق ۲۵ سپتامبر، عبور خودروهای مسافری از گذرگاه Terespol–Brest و کامیون‌ها از Kukuryki–Kazlovichy از سر گرفته شد. همچنین، خطوط ریلی باری از مسیرهای Kuznica Bialostocka–Hrodna، Siemianowka–Svislach و Terespol–Brest فعال شدند. این تصمیم با دستور وزیر کشور لهستان، مارچین کیروینسکی، و اعلام رسمی نخست‌وزیر دونالد توسک اجرایی شد.

مرز از ۱۲ سپتامبر به‌منظور مقابله با تهدیدات امنیتی و فشار مهاجرتی بسته شده بود. از سال ۲۰۲۱، لهستان، لیتوانی و لتونی بلاروس را متهم کرده‌اند که با صدور ویزای گردشگری برای مهاجران از خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا، آنان را به سمت مرزهای اتحادیه اروپا سوق می‌دهد. ورشو این اقدام را عملیات ترکیبی از سوی رژیم الکساندر لوکاشنکو با حمایت مسکو برای بی‌ثبات‌سازی اتحادیه اروپا می‌داند؛ راهبردی که بحران انسانی ایجاد کرده و منجر به مرگ ده‌ها مهاجر در جنگل‌های مرزی شده است.

آمارها نشان می‌دهد که تلاش‌های عبور غیرقانونی در اوایل سپتامبر کاهش یافته بود، اما در زمان رزمایش Zapad به ۶۸۷ مورد رسید و هفته گذشته به ۶۶۳ مورد کاهش یافت. بین ۲۰ تا ۲۳ سپتامبر، ۲۸۲ تلاش ثبت شده است.

نقش چین در بازگشایی مرز بسیار مهم بوده است. در ۱۶ سپتامبر، وزیر خارجه لهستان، رادوسلاو سیکورسکی، با همتای چینی خود، وانگ یی، در ورشو دیدار کرد. سیکورسکی ابراز امیدواری کرد که پکن بار دیگر در مهار «تحریکات بلاروس» کمک کند، و به دیدار سال ۲۰۲۴ میان شی جین‌پینگ و رئیس‌جمهور لهستان، آندژی دودا، اشاره کرد که هم‌زمان با کاهش موقت عبورهای غیرقانونی بود.

تحلیلگران معتقدند که اولویت چین نه هم‌سویی سیاسی، بلکه حفظ جریان تجارت است. مرز لهستان–بلاروس یکی از مسیرهای اصلی طرح «کمربند و راه» چین برای انتقال کالا به اتحادیه اروپا است. هرگونه اختلال در این مسیر، زمان‌بندی تحویل‌ها را تهدید کرده و اعتبار چین به‌عنوان جایگزین قابل اعتماد برای مسیرهای دریایی را زیر سؤال می‌برد.

به گفته تمور عمرُف، پژوهشگر بنیاد کارنگی، «چین نمی‌خواهد مقصر شناخته شود و هدفش حفظ جریان کالاهاست. تمرکز آن بر ثبات اقتصادی و اثبات کارآمدی طرح کمربند و راه است.»

اینکه دیپلماسی پشت‌پرده چین مؤثر بوده یا نه، به‌زودی مشخص خواهد شد؛ تنها کاهش پایدار در آمار مهاجرت می‌تواند نشان دهد که مینسک تحت تأثیر پکن فشار مرزی را کاهش داده است.