کاستیک سودا یا هیدروکسید سدیم (NaOH) یک ترکیب شیمیایی با خواص قلیایی بسیار قوی است. این ماده در طبیعت به شکل نمک‌های معدنی وجود ندارد و عمدتاً از طریق فرآیندهای صنعتی تولید می‌شود.
کاستیک سودا معمولاً به صورت جامد (و به شکل پرک یا گرانول) و مایع در دسترس است.
ساختار شیمیایی:
فرمول شیمیایی: NaOH
g/mol وزن مولکولی: 40.00
شکل: کریستالی یا پرک و همچنین به صورت محلول آبی
خواص فیزیکی و شیمیایی:
ظاهر: جامد سفید رنگ
نقطه ذوب: 318 درجه سانتی‌گراد
نقطه جوش: 1380 درجه سانتی‌گراد
محلول‌پذیری: در آب به شدت محلول است و در این فرآیند گرما تولید می‌کند.
کاربردهای کاستیک سودا
صنعت شیمیایی:
تولید مواد شیمیایی: کاستیک سودا در تولید مواد شیمیایی مختلف مانند کلر، سدیم کاربونات (کربنات سدیم) و سدیم بی کربنات (بیکربنات سدیم) کاربرد دارد.
تولید صابون: در فرآیند سابونسازی (تبدیل چربی به صابون) به عنوان یک قلیایی قوی عمل می‌کند.
صنعت غذایی:
در تولید زیتون، برای حذف تلخی استفاده می‌شود.
در فرآوری آرد و تولید برخی محصولات نان و ماکارونی برای قلیایی کردن ترکیبات.
صنعت دارو:
در تولید برخی داروها و فرآورده‌های دارویی به عنوان کاتالیزور استفاده می‌شود.
تصفیه آب:
برای تنظیم آب و کاهش سختی آن در سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب استفاده می‌شود.
پاک‌سازی و شوینده‌ها:
کاستیک سودا در تولید پاک‌کننده‌ها و مواد شوینده قوی (برای شستن چربی‌ها و آلودگی‌ها) به کار می‌رود.
صنعت نساجی:
در تولید الیاف مصنوعی و فرآیندهای رنگرزی برای حذف آلودگی‌ها استفاده می‌شود.
کشاورزی:
در برخی موارد برای تنظیم خاک و جلوگیری از بیماری‌های گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید کاغذ:
در فرآیند کاغذسازی برای حذف (ماده‌ای که باعث استحکام چوب می‌شود) به کار می‌رود.
نکات ایمنی:
کاستیک سودا ماده‌ای بسیار خورنده است و می‌تواند به پوست و چشم‌ها آسیب برساند.
در کار با این ماده، لازم است از وسایل حفاظت شخصی مانند دستکش، عینک و لباس محافظ استفاده شود.
در صورت تماس با پوست، باید فوراً با مقدار زیادی آب شستشو داده و پزشکی مشاوره شود.
اگر در حین کار با کاستیک سودا بخارات آن استنشاق شود، ممکن است مشکلات تنفسی ایجاد کند.
نتیجه‌گیری
کاستیک سودا یک ترکیب شیمیایی حیاتی است که کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد.
از آنجایی که این ماده بسیار با خاصیت است، استفاده صحیح و ایمن از آن بسیار مهم است.
اطلاعات کافی در خصوص این ماده و شیوه‌های ایمن آن به کاربران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری از آن استفاده کنند.