این واقعیت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، فرمان توقف مجموعه‌ای از تعرفه‌های جدید علیه اکثر کشورهای جهان را صادر کرد — اما این توقف شامل بیشتر تعرفه‌هایی که علیه چین وضع شده بود نشد — به‌وضوح نشان می‌دهد که هدف اصلی این اقدامات تعرفه‌ای چیست. این اقدامات عمدتاً با هدف اصلاح یک نابرابری دیرینه در کسری تراز تجاری میان ایالات متحده و چین طراحی شده‌اند؛ کسری‌ای که از زمان اصلاحات اقتصادی چین در دهه ۱۹۹۰ تحت رهبری دنگ شیائوپینگ، و با ورود سرمایه‌داری به ساختار اقتصاد کمونیستی این کشور، به‌طور پیوسته رشد کرده است.
این شکاف با استفاده چین از مجموعه‌ای از شیوه‌های تجاری ناعادلانه، مانند دامپینگ صادراتی، موانع ضمنی وارداتی، و شاید از همه مهم‌تر دستکاری مستمر ارزش واحد پولی چین (رنمینبی) برای پایین نگه داشتن آن در برابر دلار آمریکا، روز به روز عمیق‌تر شده است. ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین، باراک اوباما، و حتی جانشینش جو بایدن، همگی تلاش کردند این وضعیت را اصلاح کنند، اما تغییر چندانی حاصل نشد. حال این پرسش مطرح می‌شود: آیا استراتژی جدید ترامپ مؤثر خواهد بود؟ و اگر نه، چه پیامدهای ژئوپولیتیکی‌ای در پی خواهد داشت؟
رویکرد جنجالی ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری
در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ به‌دلیل برخوردی که با چین داشت، با انتقادات فراوانی در داخل و خارج آمریکا روبه‌رو شد. منتقدانش می‌گفتند او سه حوزه مجزا — امنیت ملی، تجارت، و تحسین شخصی‌اش نسبت به شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین — را با هم قاطی کرده و از هم تفکیک نکرده است. یک نمونه‌ی معروف این موضوع، مربوط به شرکت مخابراتی بزرگ چینی ZTE بود، که به‌خاطر نقض‌های مکرر تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کره شمالی، با تحریم‌های شدید ایالات متحده روبه‌رو شده بود.
طبق ادعای جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا و از حامیان پیشین ترامپ، در کتابش The Room Where It Happened، پس از یک تماس تلفنی خصوصی با رئیس‌جمهور شی، که در آن ظاهراً شی به ترامپ گفته بود اگر تحریم‌ها علیه ZTE کاهش یابد، "یک لطف به ترامپ خواهد داشت"، ترامپ نیز دقیقاً همان کاری را کرد که شی خواسته بود. ترامپ در توییتی نوشت:
«من و رئیس‌جمهور شی از چین با هم کار می‌کنیم تا شرکت بزرگ تلفن‌سازی چینی ZTE سریعاً به کسب‌وکار برگردد. تعداد زیادی از مشاغل در چین از بین رفته‌اند. به وزارت بازرگانی دستور داده‌ام که آن را عملی کند!»
بولتون در واکنش نوشت: «از کی ما نگران مشاغل در چین شده‌ایم؟»
همین الگو، یعنی تمجید شخصی از ترامپ و وعده‌های مبهم برای خرید برخی محصولات آمریکایی، بار دیگر از سوی شی جین‌پینگ استفاده شد تا ترامپ را از اعمال سریع و شدید تحریم‌ها علیه شرکت چینی دیگر، هواوی، منصرف کند. بر اساس گفته‌های یک منبع حقوقی ارشد در بخش امنیت انرژی اتحادیه اروپا، چین آگاه بود که ترامپ بیش از آن‌که نگران محتوای واقعی مذاکرات باشد، نگران ظاهر و جلوه رسانه‌ای جنگ تجاری با چین است. بنابراین، پکن همه «امتیازات» ادعایی خود را بر مبنای موضوعاتی طراحی می‌کرد که در عمل بی‌اهمیت بودند، اما به ترامپ امکان می‌داد تا در توییتر «پیروزی» اعلام کند.
یکی از جمله‌های پرتکرار ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش نیز گواهی بر همین رویکرد بود:
«هر وقت یک خبر بد کوچک درباره جنگ تجاری منتشر می‌شد، بازار به شدت سقوط می‌کرد... و هر وقت یک خبر خوب کوچک منتشر می‌شد، بازار به شدت صعود می‌کرد... اما خبرهای بزرگ دیگر اصلاً برای بازار اهمیتی نداشت.»
به گفته منبع امنیتی اروپایی، همین نوع انتقادات باعث شده که ترامپ در تلاش برای بازگشت به ریاست‌جمهوری، این بار رویکرد بسیار تهاجمی‌تری نسبت به چین اتخاذ کند — شاید برای آن‌که نشان دهد این بار نه به ظاهر، بلکه به واقعیت موضوع توجه دارد.