ترکیه که زمانی به‌شدت به گاز طبیعی روسیه و ایران وابسته بود، اکنون در حال بازسازی راهبردی بخش انرژی خود است؛ اقدامی که می‌تواند وابستگی این کشور به دو تأمین‌کننده اصلی‌اش را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. آنکارا با امضای قراردادهای بلندمدت واردات گاز طبیعی مایع (LNG) از منابع متنوع و همچنین افزایش تولید داخلی، در مسیر تبدیل شدن به یک قطب منطقه‌ای انرژی قرار گرفته است.
دو قرارداد اصلی ترکیه با روسیه که در مجموع ۲۲ میلیارد مترمکعب در سال را شامل می‌شود، طی دو سال آینده منقضی می‌شوند. قرارداد ۱۰ میلیارد مترمکعبی با ایران نیز در سال ۲۰۲۶ به پایان می‌رسد. در همین حال، ترکیه ظرفیت واردات LNG خود را به ۵۸ میلیارد مترمکعب در سال رسانده که پاسخگوی کل نیاز داخلی است. این ظرفیت شامل پایانه‌های شناور در دورت‌یول و ساروس نیز می‌شود و امکان صادرات مجدد گاز به اروپا را فراهم می‌کند.
در سپتامبر، شرکت دولتی انرژی BOTAŞ قراردادی ۲۰ ساله با شرکت Mercuria برای واردات سالانه ۴ میلیارد مترمکعب LNG از آمریکا از سال ۲۰۲۶ امضا کرد. همچنین توافق‌نامه‌ای اولیه با شرکت استرالیایی Woodside Energy برای واردات ۵.۸ میلیارد مترمکعب دیگر از سال ۲۰۳۰ به مدت ۹ سال به امضا رسیده است. هم‌زمان، شرکت دولتی TPAO در حال توسعه میادین گازی جدید، از جمله در دریای سیاه، برای تأمین شبکه داخلی است.
این رویکرد دوگانه می‌تواند تا سال ۲۰۲۸، مجموع واردات قراردادی LNG و تولید داخلی ترکیه را به بیش از ۲۶ میلیارد مترمکعب در سال برساند، در حالی که این رقم اکنون حدود ۱۵ میلیارد مترمکعب است. در نتیجه، نیاز ترکیه به گاز خط لوله‌ای در سال ۲۰۲۸ به حدود ۲۶ میلیارد مترمکعب کاهش می‌یابد، در حالی که اکنون ۴۱ میلیارد مترمکعب از روسیه، ایران و آذربایجان وارد می‌کند. این کاهش برای ایران که صادرات گاز یکی از منابع اصلی درآمد آن است، می‌تواند ضربه‌ای جدی باشد؛ به‌ویژه که صادرات گاز ایران تحت تحریم‌های غرب قرار ندارد و جایگزینی ترکیه با کشورهایی مانند پاکستان به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم دشوار خواهد بود.
اگرچه این تغییر رویکرد ترکیه با هدف افزایش امنیت انرژی انجام می‌شود، اما فشارهای آمریکا و غرب نیز نقش دارند. ماه گذشته، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، از رجب طیب اردوغان خواست واردات نفت و گاز از روسیه را متوقف کند. گروه G7 نیز بیانیه‌ای صادر کرد و خواستار افزایش فشار بر صادرات نفت روسیه شد. با این حال، قطع کامل روابط انرژی با مسکو برای آنکارا آسان نخواهد بود. ترکیه از زمان آغاز جنگ اوکراین، تا دوسوم نفت وارداتی خود را با تخفیف‌هایی تا ۱۵ درصد از روسیه خریداری کرده و میلیاردها دلار در هزینه واردات صرفه‌جویی کرده است. در مورد گاز نیز بیش از ۴۰ درصد واردات ترکیه از روسیه تأمین می‌شود. اردوغان با اتخاذ سیاستی متوازن، در حال تنوع‌بخشی آرام به منابع انرژی است بدون آنکه مستقیماً با واشنگتن یا مسکو وارد تقابل شود.
در همین حال، ترکیه برای تنوع‌بخشی بیشتر به منابع انرژی خود به آفریقا نیز روی آورده است. به گزارش بلومبرگ، ترکیه قصد دارد کشتی تحقیقاتی ۸۶ متری «اوروج رئیس» را برای اکتشاف میادین نفتی فراساحلی به سواحل سومالی اعزام کند. ترکیه در سومالی حضور پررنگی دارد؛ از جمله بزرگ‌ترین پایگاه نظامی خارجی خود را در این کشور اداره می‌کند و شرکت‌های ترک مدیریت بندر و فرودگاه موگادیشو را بر عهده دارند. شرکت پهپادی Baykar نیز مدل TB2 را در اختیار سومالی قرار داده است. اوایل امسال، پارلمان ترکیه با پیشنهاد اردوغان برای اعزام نیروی دریایی به آب‌های سومالی در واکنش به افزایش دزدی دریایی در دریای سرخ موافقت کرد.
وزارت خارجه ترکیه اعلام کرده که در دهه گذشته بیش از یک میلیارد دلار کمک به سومالی ارائه کرده است. با توجه به تولید ناخالص داخلی حدود ۱۰ میلیارد دلاری سومالی، این رقم قابل توجه است. با این حال، سومالی تنها نقطه آغاز نفوذ ترکیه در قاره آفریقاست.
اوایل امسال، هیأتی به ریاست وزیر خارجه ترکیه، هاکان فیدان، به نیجر سفر کرد و پس از آنکه دولت نظامی این کشور نیروهای آمریکایی و فرانسوی را اخراج کرد، مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌ها را امضا کرد. نیجر پس از حل اختلاف مرزی با بنین، صادرات نفت خود را از سر گرفته است. این کشور در ماه ژوئن صادرات نفت را متوقف کرده بود، زیرا بنین خط لوله شرکت ملی نفت چین را که نفت میدان Agadem را به بندر Sèmè Kpodji منتقل می‌کند، بسته بود.